از خرید نهال پسته تا برداشت پسته آنچه باید بدانیم

بیوگرافی پسته:

درخت پسته ازجمله درختانی محسوب می‌شود که مخصوص مناطق معتدل و گرم است. این درخت در مناطق سردسیر رشد خوبی ندارد و در برابر سرماهای شدید دوام نمی‌آورد.

در ایران یکی از نهال های پرطرفدار و پرفروش، نهال پسته می باشد. پسته دارای انواع متفاوتی می باشد که مهم ترین آن ها عبارتند از : پسته اکبری، پسته کله قوچی، پسته احمد آقایی، پسته قزوینی، پسته بادامی ریز زرند و … می باشد. پسته دارای خواص درمانی می باشد و برای افراد دیابتی و درگیر با فشار خون بالا و همچنین افرادی که کم خونی دارند بسیار مناسب است.

اهمیت انتخاب نهال پایه پسته

یکی از مهم‌ترین عوامل در احداث باغ و موفقیت در باغداری استفاده از نهال مناسب می باشد.

از آنجا که احداث باغ پسته یک سرمایه گذاری بلند مدت می باشد و رقم پایه مانند پایه و اساس باغ پسته بوده و نهال پیوندی روی آن پیوند خواهد شد باید رقمی مناسب و ایده آل استفاده نمود.

چه عواملی در تعیین قیمت نهال پسته موثر می باشند:

قیمت نهال پسته؛ بر اساس ویژگی های آن نهال تعیین می شود. به طور مثال نهال های پسته، به انواع پایه کوتاه، پایه بلند، وارداتی و بومی تقسیم می شوند.

همچنین نهال پاکتی به دو رقم یکساله و دو ساله بفروش می رسند که نهال دو ساله از قیمت بیشتری برخوردار است و البته سایز پاکت و نایلونی که پسته داخل آن کاشته می شود با احتساب خاک آن از یک کیلوگرم تا 2/5 کیلوگرم کیفیت نهال و بالطبع قیمت آنرا افزایش می دهد.

نکته مهم : اینکه از آنجایی که ریشه نهال پسته بصورت عمودی و میخی به سمت پایین حرکت می کند هرچه ارتفاع نایلون بلند تر باشد از خارج شدن نوک ریشه از ته نایلون جلوگیری می کند و این نکته مهمی است که در زمان خرید نهال پاکتی باید به آن توجه ویژه ای بکنید زیرا در صورتی که نوک ریشه  از نایلون بیرون بزند و در اثر مجاورت با زمین مصدوم شود سلامت نهال به خطر می افتد و احتمال خطای نهال زیاد می شود البته این مطلب در مورد نهال های دیگر صدق  نمی‌کند زیرا در نهال هایی که ریشه آنها به صورت عرضی رشد می کند هرس کردن ریشه انتهایی گیاه باعث رشد بیشتر ریشه های مویی می شود.

در این دسته بندی، نهال های پسته پیوندی آمریکایی و هیبریدی و ارقام وارداتی و خارجی از قیمت بیشتری برخوردار هستند.

در انتهای مقاله جدول تفاوت پسته بومی با پسته پیوندی آمریکایی را نشان داده ام.

 

بارگیری نهال های ارسالی

چگونه نهال پسته مناسب منطقه جغرافیایی خود انتخاب نماییم:

قبل از کاشت پسته (Pistachio seedlings) ؛ باید از شرایط آب و هوایی منطقه اطمینان حاصل کنید. به صورت کلی درختان پسته، گزرومورفی (سازش گیاه با خشکی) بالایی دارند و مناسب مناطق سردسیری نمی باشند و برای مناطق گرم و خشک پیشنهاد می شوند.

ریشه‌های پسته، کاملا عمیق می‌شوند؛ بنابراین خاکی که پسته در آن کاشته می‌شود، باید قابلیت نفوذ خوبی داشته باشد تا ریشه‌ها بتوانند به خوبی در خاک نفوذ کنند. ارتفاع درختان پسته معمولا کم است. پس از کاشت درخت پسته؛ تا به بار نشستن آن، از زمان کاشت بذر 6 تا 8 سال و از زمان پیوند 2 تا 4 سال طول می‌کشد.

اگر در شهرهای سردسیری (مناطقی که ارتفاع از سطح دریا بالای 1000 متر دارند) قصد کاشت درخت پسته؛ دارید، به بار دهی مطلوبی نخواهید رسید و تنها سرمایه ی زیادی را از دست داده اید! اما در مناطق گرمسیری به راحتی می توانید پرورش پسته را ادامه بدهید و در این راه به بالاترین بازدهی خواهید رسید.

بهترین رقم پایه پسته چیست؟

رقم بادامی ریز زرند بهترین رقم برای کاشت پسته به عنوان پایه می باشد که قابلیت پیوند همه ارقام پیوندی بر روی آن جهت بهره برداری و عملکرد ایده آل وجود دارد.

 

علت نام‌گذاری رقم پسته بادامی ریز زرند

از آن‌جا که این رقم از نظر ظاهری کشیده و مشابه بادام می‌باشد بادامی نامیده می‌شود و با توجه به ریز بودن سایز ریز هم لقب گرفته است. سرمنشا و مبدا شناسایی این رقم برای اولین بار منطقه زرند کرمان بوده است.

ترکیب سه عامل یاد شده علت نام‌گذاری این رقم به نام بادامی ریز زرند می‌باشد.

مزایای رقم بادامی ریز زرند

این رقم دارای مزیت‌های زیر می‌باشد:

• مقاوم به شوری
• مقاوم به کم آبی
• مقاوم به آفات
• مقاوم به بیماری ها
• مقاوم به تنشهای محیطی
• رشد زیاد و مناسب با قابلیت پیوند سریع

معایب پیوند رقم بادامی ریز زرند 

از جمله معایب این رقم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• میوه آن بسیار ریز می باشد و انس آن بیش از حد بالا می‌باشد
• درصد خندانی میوه آن بسیار کم می‌باشد
• درصد پوکی میوه بالا می‌باشد

نتیجه گیری

با توجه به موارد گفته شده استفاده از رقم ریز زرند برای پایه پسته بسیار عالی بوده و توصیه می‌گردد

در حالی که انتخاب این رقم برای پیوند زدن به پایه، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

انواع روش کاشت و تکثیر پسته:

از انواع روش کاشت پسته می‌توان به سه روش زیر اشاره کرد:

• کاشت بذر در زمین: برای کاشت پسته؛ به صورت بذر در زمین باید جوی‌هایی با عرض 50 الی 100 سانتی متری ایجاد کرد؛ به طوری که عمقی در حدود 50 تا 70 سانتی متر داشته باشند. بذر را باید از 12 ساعت قبل در آب خیس کرده باشید. پس از آماده سازی زمین، بذرها را در عمق 2 تا 3 سانتی متری خاک قرار دهید و روی آن را ماسه بریزید. در این روش باید آبیاری را در هر 10 الی 15 روز یک بار انجام دهید.
• کاشتن پسته در گلدان: برای کاشتن پسته در گلدان، بهتر است در اوایل بهار اقدام کنید. برای این کار به کیسه‌های پلاستیکی سیاه نیاز است. قطر این کیسه‌های پلاستیکی برای کاشت پسته، 10 الی 15 سانتی متر و ارتفاع آن 25 تا 30 سانتی متر است. آن‌ها را با کود زراعی، کود گاوی و ماسه پر کنید. بذری که از قبل خیس شده است را در عمق 2 تا 3 سانتی متری آن بکارید و روی آن را بپوشانید.
• کاشت در خزانه: در این روش، زمینی با متراژ 10 الی 30 متر نیاز ‌است. بذرهایی که از قبل خیس شده‌اند را در فاصله‌های 10 تا 15 سانتی متری از هم بکارید. این روش به 7 روز یک بار آبیاری نیاز دارد. نهال‌ها را می‌توانید تا یک الی دو سال در این زمین نگه دارید و پس از این مدت، نهال‌ های پسته را در زمستان به زمین اصلی انتقال دهید.

 

نحوه کاشت نهال پسته در زمین ؛ باید به گونه‌ای باشد که نهال  نر و نهال ماده با هم کاشته شوند تا بار دهی درختان صورت پذیرد. برای این منظور باید در کنار هر 15 درخت ماده پسته، یک درخت نر پسته کاشته شود. برای این که کاشت به صورت اصولی‌ تر انجام شود، بهتر است تعداد بیشتری درخت نر کاشته شود. به دلیل اینکه تشخیص درخت پسته نر از ماده مشکل ‌است و ممکن است اشتباه تشخیص داده شود، بهتر است تعداد درختان نر در باغ را افزایش دهید.

فاصله‌ی کاشت درخت پسته چقدر ‌است؟

نکات لازم برای کاشت پسته:

در کاشت نهال پسته یا کاشت درخت پسته؛ باید فاصله مناسب رعایت شود تا با رشد کردن، فضای کافی وجود داشته باشد. معمولا توصیه می‌شود فاصله کاشت هر درخت پسته، با درخت بعدی در حدود 4 الی 5 متر باشد. از آنجا که درختان پسته؛ در حدود 10 متر رشد می‌کند، در ردیف‌های کاشت درخت پسته، باید 5 الی 6 متر، فاصله گذاشته شود.

نکته مهم: البته در نهال های پسته با ارقام پاکوتاه این فاصله فقط در جهت شمال به جنوب زمین رعایت می شود  و فاصله بین نهال ها در جهت شرقی غربی حدود 2 تا 2/5 متر است که چون تعداد نهال بیشتری کاشته می شود با صرفه تر است و همچنین جهت شمال به جنوب زمین با فاصله کاشت ۵ تا ۶ متر هم از جهت نور آفتاب تامین می شود و هم در زمان برداشت و هرس و کود دهی زمین این فاصله برای عبور تراکتور مهیا می شود.

نهال پسته باید در قسمت‌هایی کاشته شود که نور خورشید به طور کامل وجود داشته باشد. تابش نور خورشید به درخت پسته می‌تواند در بار دهی آن، اثر مثبت داشته باشد. معمولا PH خاک برای کاشت درخت پسته، باید حدود 7 تا 7.5 باشد؛ بنابراین خاکی که حالت اسیدیته آن خنثی باشد، برای کاشت بسیار مناسب ‌است.

فصل مناسب کاشت پسته گلدانی چه فصلی است؟

بهترین زمان برای کاشت نهال پسته، هنگامی است که نهال به خواب رفته باشد. در مناطق گرمسیری بهتر است کاشت درخت در فصل پاییز انجام شود. در واقع باید قبل از فرارسیدن روزهای یخبندان، ریشه‌های نهال با محیط جدید وفق پیدا کنند؛ در غیر اینصورت کاشت نهال ناموفق خواهد بود.

 

فروشگاه گل و نهال زیتون جهت تامین گل و نهال و طراحی و اجرای فضای سبز، آماده بستن عقد قرارداد با کلیه ارگانها و مراکز دولتی و خصوصی و مجتمع های اداری و مسکونی می باشد.

 

نحوه‌ی آبیاری درخت پسته چگونه ‌انجام می شود:

بايد بدانيم كه تحمل درختان پسته نسبت به خشكي به توانايي آنها در زنده ماندن در شرايط خشكي اطلاق مي گردد و اين بدان معني نيست كه درختان پسته قادرند رشد سريع و با محصول زياد در شرايط آبياري هاي با ميزان كم داشته باشند.
داشتن برنامه برای تامین مقدار مناسب آب برای باغات در زمان لازم از اهداف آبیاری می باشد. آبیاری خوب به ما اطمینان می دهد که رطوبت خاک در طول فصل حفظ می شود. لذا اتخاذ تصمیمات مناسب برای انجام آبیاری، نیازمند دانستن نیاز آبی درخت و اجرای مناسب سیستم آبیاری با رعایت یکنواختی مناسب و میزان دقیق آب تحویلی است .
بطور کلی سیستم های قطره ای موثرتر از روش های سطحی اند چرا که هم یکنواختی بیشتری در آبیاری ایجاد  می کنند و هم راندمان بیشتری دارند.
آبياري در طول فصل مهمترين عمليات داشت مي باشد. تنش خشكي باعث خشكيدگي سر شاخه ها، ريزش و خشكيدگي برگها، كوچك شدن سطح برگها و در نتيجه كم شدن سطح فتوسنتز كننده گياه و لخت شدن ظاهر گياه، تشديد اثرات آفتاب سوختگي بر روي شاخه ها و نهايتا خشك شدن كامل گياه مي گردد (شكلهاي 1و 2). در تنش هاي شديد و طولاني مدت پوست درخت ترك برداشته و به راحتي از تنه آن جدا مي گردد.
هر مرحله از رشد به دلايل مختلف حساسيت خاص خود را نسبت به تامين مقدار كافي آب داراست. توجه داشته باشيد كه حساسيت اجزاء توليد به تنش آبي بصورت زير درجه بندي مي شود (حساس ترين مرحله رشد در ابتداي ليست مي باشد):
1) پوكي و سقط جنين: آبياري در زمان گلدهي (عموما فروردين ماه) و زمان پر شدن مغز (عموما تيرماه).
2) خنداني پوست استخواني: آخرين آب قبل از برداشت (بسته به رقم) و عموما اوايل شهريور ماه.
3) تعداد دانه در درخت: آبياري در زمان تشكيل ميوه و پس از گرده افشاني. عموما اواخر فروردين ماه.
4) رسيدگي: مشابه خنداني پوست استخواني و عموما در اواخر مرداد و اوايل شهريور ماه.
5) وزن و اندازه ميوه: زمان مشخصي ندارد و عموما به مديريت آبياري، تغذيه، كنترل آفات و بيماري ها و …. در طول فصل بستگي دارد.
البته فاكتورهاي كيفي ديگري نيز نظير زودخنداني و ترك خوردگي پوست سبز پسته نيز تحت تاثير مديريت آبياري قرار دارند.
بر اساس تحقيقات انجام شده، آبياري كافي و جلوگيري از اعمال تنش خشكي در اواخر فصل بهار مخصوصا در خرداد ماه بيشترين اثر را در كاهش تشكيل اين پسته ها و نهايتا كاهش احتمال آلودگي مغز پسته به زهرابه آفلاتوكسين دارد.

و بطور خلاصه

نهال پسته با سن ۱ تا ۳ سال: مدار آبیاری ۷ الی ۱۰ روز

نهال پسته با سن ۳ الی ۶ سال : مدار آبیاری ۱۲ الی ۲۰ روز

نهال پسته با سن ۶ سال به بالا : مدار آبیاری یک ماه

 

نهال پسته دیرگل چه ویژگی هایی دارد؟

خصوصیات نهال های دیرگل این است که مدت زمان بیشتری نیاز دارند نسبت به سایر گروه ها تا به باردهی برسند و تقریبا بیشتر از 1 هفته با پسته های زودگل فاصله دارند، همچنین یک نهال پسته؛ دیرگل به یک دوره قرار گرفتن در دماهای زیر صفر نیاز دارد تا به باردهی برسد و اگر این دوره را تجربه نکند باعث می شود که عملکرد آن کاهش یابد.

نهال پسته زودگل چه ویژگی هایی دارد:

این نهال های پسته؛ مناسب برای مناطقی هستند که زمستان های معتدل تری دارند و به همین نسبت سریع تر به باردهی می رسند. پسته هایی که از این خانواده هستند دارای بالاترین باردهی می باشند و نسبت به سایر گروه ها زودتر به مرحله ی گلدهی می رسند.

نهال پسته زود بارده به چه نهال هایی می گویند:

معروف ترین پسته های زود بارده عبارتند از : پسته کله قوچی و پسته ممتاز می باشند. پسته کله قوچی نسبت به پسته اکبری که جزو دیر بارده ها نیز می باشد، به ساعات کمتری نیاز دارد تا در درمای زیر صفر باشد و تقریبا 550 ساعت باید در این فضا قرار گیرد.

درخت پسته دیر بارده شامل چه ارقام نهالی می باشد:

از انواع درختان پسته؛ دیر بارده می توان ارقام پسته اکبری و پسته شاه پسند را نام برد. این گروه دیر بارده نیاز بیشتری به هوای سرد دارند تا بتوانند به مرحله ی باردهی برسند. به عنوان مثال پسته اکبری به 1250 ساعت نیاز دارد تا در دمای زیر صفر قرار بگیرد و شما باغدار گرامی موظف هستید این شرایط را برای نهال های پسته، دیر بارده فراهم کنید.

آیا در نهال پسته دیرگل یا زود گل بودن نهال ها اهمیتی دارد؟

در پاسخ این سوال باید گفت که نهال های پسته، اگرچه در شرایط گرمسیری باردهی بیشتری خواهند داشت اما این موضوع به این معنی نیست که تمام گونه های آن از یک شرایط یکسانی برخوردار باشند. به عنوان مثال ارقام دیرگل، مناسب مناطقی هستند که زمستان های سرد تری دارند، اما ارقام زودگل، باید در مناطقی کاشته شوند که از آب و هوای گرم تری برخوردار هستند زیرا این گونه ها با سرمای زیاد از بین خواهند رفت.

نهال های پسته بذری بهتر می باشند یا نهال پسته پیوندی:

در زمان احداث باغ پسته، باید به این نکته توجه کنید که باردهی زیاد برای شما اولویت دارد یا اینکه ترجیه می دهید یک دوره ی آرام و کم تنش را داشته باشید.

برای افرادی که می خواهند از ارقام تجاری و پر بازده ارقام پسته استفاده کنند، نهال پسته پیوندی ( مانند پسته اکبری پیوندی ) گزینه ی مناسبی برای اهداف اقتصادی می باشد زیرا با انجام تغییرات ژنتیکی که بر روی نهال ها انجام دادند به گونه ای اصلاح شده تبدیل شدند.

نهال پسته؛ پایه بذری از آلودگی های کم تری برخوردارند و یک باردهی مناسبی برای شما به ارمغان می آورند اما مناسب برای اهداف   اقتصادی نمی باشند و به اصطلاح“Low Risk”  هستند.

انواع درخت پسته ایرانی و خارجی شامل چه ارقامی هستند:

ارقام و انواع معروف پسته ایرانی شامل پسته کله قوچی، پسته اوحدی یا فندقی، پسته احمد آقایی و پسته اکبری ‌است.

انواع خارجی پسته شامل پسته پیترز، رد الپو و پسته رندی ‌است.

 

پیوند زدن درخت پسته چگونه صورت می‌پذیرد:

برای پیوند درخت پسته، سه روش متداول وجود دارد. پیوند شکمی، پیوند لوله‌ای و پیوند اشکنه‌ای، سه روش پیوند زدن پسته هستند. برای موفقیت پیوند زدن باید شرایط محیطی، نزدیکی پایه و پیوند، حذف آفات و سایر عوامل موثر در رشد پسته رعایت شود.

در پیوند شکمی، ‌روی پوست پایه یک برش عمودی زده می‌شود؛ یک برش دیگر نیز بر روی آن زده می‌شود تا به شکل T دربیاید.

در پیوند لوله‌ای انتهای پایه را قطع می‌کنند و پوست آن را تا محل پیوندک بر می‌دارند.

در پیوند اشکنه‌ای نیز پایه را روی قطرهای 3 سانتی متری تا 10 سانتی متری قرار می‌دهند. در پیوند اشکنه‌ای، پیوندک را از شاخه‌های یک ساله می‌گیرند.

قیمت پسته یک ساله

نحوه‌ی کودهی بعد از کاشت درخت پسته چگونه است:

برای باردهی مناسب درخت پسته، بهتر است که در طی یک سال، دو مرتبه کودهی انجام شود. کود را در زیر خاک و در فاصله 30 الی 35 سانتی متری از درختان خود قرار دهید.

توصیه می‌شود از کودهای حیوانی مانند کود گاوی و گوسفندی در فصل پاییز تا زمستان استفاده نمایید. استفاده از کودهای شیمیایی ازت و فسفره متناسب با دوره آبیاری درخت پسته می‌تواند مفید واقع شوند.

شایع‌ترین بیماری و آفات درخت پسته چیست؟

مهم‌ترین آفت درخت پسته، پسیل معمولی پسته یا شیره خشک ‌است. پسیل پسته یه حشره کوچک است که شیره گیاه را می‌مکد و پوکی پسته را زیاد می‌کند. این آفت، پسته را ضعیف نموده و روی برگ‌های آن نیز لکه ایجاد می‌کند.

باغداری و مراقبت‌های لازم از آفات و بیماری‌ های درختان پسته چگونه ‌است؟

برای مبارزه با آفات پسته مانند پسیل، باید تله‌های زرد رنگ و چسبنده استفاده شود تا حشرات را به خود جذب کند. اما راه حل موثرتر، سمپاشی در اردیبهشت ماه ‌است که می‌تواند آفات درخت پسته را تا حد زیادی از بین ببرد.

چند نوع هرس داریم و هرس درخت پسته چگونه انجام می‌شود:

هرس فرم و هرس جامی شکل، دو نوع هرس درخت پسته، هستند.

هرس فرم به منظور اصلاح شاخه‌های اضافه انجام می‌شود.

هرس جامی شکل، ظاهر کلی درخت را به شکل یک جام در می‌آورد. در این فرم از هرس، پایین درخت نازک و بالای آن بزرگ می‌شود. این هرس در ایران به ندرت انجام می‌گیرد.

 

برداشت پسته

درختان پسته، درختانی دوساله هستند یعنی یک سال محصول زیاد داده و یکسال محصول کمتر می دهند .

زمانی که پسته ها رسیدند، رنگ پوسته ها از سبز و زرد به قرمز تغییر میکند و پوسته ترک میخورد. پس وقتی این نشانه هارا مشاهده نمودید ، محصول تان را برداشت کنید زیرا ممکن است آفات به پسته حمله کنند.

میانگین محصول دهی درختان جوان پسته بین 1 تا 2 کیلوگرم استو پس از بزرگ شدن درخت پسته محصول افزایش یافته و درخت بین سال های 7 تا 10 ، 6 تا 10 کیلوگرم آجیل خشک برای شما تولید می کند.

جدول مقایسه پایه پسته هیبریدی با پایه بومی (بذری)

نوع نهال پسته	هزینه اولیه	تعداد نهال در هکتار	شروع برداشت اقتصادی	مقاومت به بیماری های ریشه	سرعت رشد	مقاومت نسبت به شوری	میزان ثمردهی	مقاومت نسبت به کم آبی
نهال هیبریدی	زیاد	450 -550	سال 4-5	زیاد	زیاد	متوسط	زیاد	متوسط
نهال معمولی	کم	850 -1100	سال 6-8	کم	کم	زیاد	کم	زیاد

 

اثر: مهدی مستاجران و برخی سایتها