انواع نحوه کاشت نهال
دو روش متداول در نحوه کاشت نهال
1_ کاشت نهال به روش صحیح
مهمترین نکته در زمان نهال کاری این است که ناحیه طوقه یا یقه را بشناسیم.
طوقه محل اتصال اولین ریشهها به ساقه است. محل پیوند کاملا روی گیاه و معمولا در درختان میوه سردسیری در ارتفاع ۱۵ یا ۲۰ سانتیمتری پایین گیاه قابل مشاهده است. این محل جایی است گیاه دومی روی گیاه اولی وصل شده است. محل طوقه باید از سطح خاک باغ ۱۰ سانتیمتر بالاتر باشد. تصور عموم مردم و کارشناسان بر این است که محل پیوند که بالاتر از طوقه قرار دارد باید بالاتر از سطح خاک باشد که این باور کاملا درستی است. این امر برای جلوگیری از پوسیدگیها و بیماریهای طوقه و ریشه امری ضروری است که این نکته عموما رعایت میشود.
اهمیت تکنیک استقرار درست درخت در خاک
شاید دوست دارید بدانید که چرا تکنیک استقرار درست درخت در خاک اهمیت دارد!!؟ علت معلوم و سادهای دارد. درخت دارای ۲ نوع ریشه عمقی و سطحی است. ۹۸ درصد جذب عناصر غذایی توسط ریشههای سطحی یا همان ریشههای موئین انجام میشود. جذب در ریشههای سطحی به صورت انتخابی و در ریشههای عمقی به صورت توده ای صورت میگیرد. توجه داشته باشید که به علت فعالیت میکروارگانیسمها و خصوصا باکتریها، عناصر غذایی قابل دسترس در ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتری خاک قرار دارند. چراکه در این ناحیه اکسیژن به مقدار کافی برای میکروارگانیسمها و ریشه وجود دارد.
استقرار صحیح ریشهها باعث افزایش دسترسی به این عناصر برای جذب بیشتر و افزایش کیفیت جذب میشود. ریشههای عمقی وظیفه جذب آب را بر عهده دارند که عناصر غذایی از این طریق بصورت تودهای جذب میشوند. این ریشهها اهمیت کمتری در باردهی درخت دارند. از این رو باید دقت داشت که ریشهها در بالاترین سطح خاک قرار بگیرند تا با توسعه سطحی خود امکان جذب بیشتر عناصر و ماندگاری بیشتر را برای درختان فراهم کنند. در کشاورزی اصولی دنیا، درختان را در زمان کاشت با ایجاد تپهای در سطح خاک در نوک تپه و یا روی پشتهها کشت میکنند.
تفاوت روش دوم کاشت نهال با روش اول:
کشاورزان عزیز باید دقت کنید که کاشتن نهال در داخل گودال برای ایجاد تشتک آبیاری روشی کاملا اشتباه است (در روش دوم می آید) چرا که دسترسی ریشههای جذبی از سطح جذب دور میشود. این درختان عمر پایین و کیفیت بسیار پایینی در باردهی خواهند داشت. از طرف دیگر حضور همیشگی آب در محل طوقه و ریشه باعث میشود قارچها و باکتریهای بیهوازی مخرب رشد کرده و پوسیدگی و نابودی نهال را باعث شوند.
بعد از حفر گودال ابتدا باید میزان لازم برای خاک ریختن در گودال و استقرار مناسب ریشهها را تخمین بزنیم. این خاک باید همان خاک سطح مزرعه باشد و نیازی به استفاده از شن و ماسه بادی و کود دامی نیست. هیچ کدام از اینها بستر مناسبی برای ریشهی نهال کوچک و حساس ما نیست چون هیچ کدام از اینها غذای گیاه نیست. یقه ، گلو یا طوقه باید ۱۰ سانتی متر بالاتر از سطح خاک قرار بگیرد. قسمت پیوند که بیشتر کشاورزان به آن اشاره میکنند بالاتر از قسمت یقه قرار دارد.
دقت کنید گیاه ما حالا بصورت تپهای کاشته شده و نه بصورت گودالی. نکته بعدی که شاید برای شما ایجاد سوال کند این است که من سیستم آبیاری مجهزی ندارم. برای نهالی که به روش تپهای کاشته شده چطور این آبیاری را انجام دهم؟! این کار مسلما نسبت به روش قبلی کار پر زحمتتری است اما برای کسی که هزینه میکند و قرار است یک زندگی را از دل خاک بیرون بیاورد این زحمت در مقابل زحماتی که بعدا برای جلوگیری از خسارات روشهای غلط باید انجام بگیرد اصلا زیاد نیست. به تصویر زیر دقت کنید میبینید که اطراف نهال کاشته شده با خاک اطراف باغ یک تشتک ایجاد شده است. این تشتک باعث میشود که آب در اطراف ریشه مانده و سریعا وارد خاک شود یعنی دقیقا همانجایی که ریشه مستقر شده است.
2_ روش دوم کاشت نهال
در کاشت درختان میوه باید نکاتی را رعایت کرد. از جمله اینکه این درختان معمولا پیوندی هستند یعنی یک گیاه با میوه خوب و مشخصات مورد نظر ما روی یک گیاه دیگر که ریشه های قوی دارد یا بومی منطقه ماست پیوند زده می شود تا خصوصیات مورد نظر ما از نظر مثلا میوه خوب یا آفات کمتر یا … در کنار ریشههای قوی برای ما تجلی پیدا بکند.
محل پیوند کاملا روی گیاه و معمولا در درختان میوه سردسیری در ارتفاع ۱۵ یا ۲۰ سانتیمتری پایین گیاه قابل مشاهده است. این محل جایی است گیاه دومی روی گیاه اولی وصل شده است.
نکته مهم در کاشت درختان پیوندی این است که محل پیوند باید بالاتر از سطح خاک قرار گیرد. در صورتی که پیوند زیر خاک بماند در سالهای آتی که شاخهها وجوانههای جانبی تولید می شوند معلوم نخواهد بود که این شاخه متعلق به پایه است یا پیوند؟ چرا این نکته اهمیت دارد؟ زیرا شما به عنوان باغبان باید شاخههای روییده از پایه را قطع کنید. چرا که این شاخهها خصوصیات خوب پیوند را ندارند و باعث تلف شدن انرژی کلی هم خواهند شد.
علاوه بر این تماس خاک با محل پیوند ممکن است منجر به فعالیتهای عوامل بیماری زای قارچی – باکتریایی شده و پیوند بشکند.
در رزها این مساله کاملا مشهود است. زیرا رزها معمولا روی رز وحشی (سگ رز – گیلدیک) پیوند می شوند و اگر این پایه اجازه رشد پیدا بکند گلهای ریز سفیدرنگی با تیغ های فراوان تولید می کند و رز اصلی را کاملا کنار زده و پیوند را می شکند.
ریشه ها باید به صورت مرتب در خاک قرار گیرند و پیچیده و در هم نباشند
روی ریشه ها را با خاک خوب سطح الارض بپوشانید
قبل از آبیاری خاک اطراف نهال را با ضربات پا محکم کنید و بلافاصله آبیاری انجام دهید
آمادهسازی زمین:
فرض ما این است که شما میخواهید در باغچه خانه درخت بکارید.
محلی که می خواهیم درخت میوه را در آن بکاریم باید دارای خاک حاصلخیز و غنی باشد. اگر ساختمان را تازه احداث کردهاید احتمالا بقایای مصالح ساختمانی مانند گچ و سیمان و … در خاک باغچه باشد. این مواد باید از باغچه خارج و مخلوط خاک زراعی مرغوب همراه با کود حیوانی پوسیده و ماسه حداقل به ارتفاع نیم متر و اگر مقدور بود بیشتر از آن در باغچه خانه ریخته شود. اگر می توانید پیشنهاد باغبانها این است که بیشتر از یک و نیم متر از عمق خاک باغچه را بردارید (زیرا درختان میوه تا چند متری عمق زمین هم ریشه می دوانند) و با خاکی که مخلوطی از خاک زراعی و کود حیوانی و ماسه باشد جایگزین شود. (البته هر چقدر خاک شما حاوی باقیمانده موجودات زنده اعم از گیاهان یا جانوران – مانند پوست مو پودر خون پودر استخوان و… باشد در آینده رشد گیاهان شما به دلیل وجود مواد آلی بیشتر – بهتر خواهد بود).
محلی که می خواهیم درخت میوه را در آن بکاریم باید دارای خاک حاصلخیز و غنی باشد
بهترین خاک زراعی آن خاکی است که رنگ آن تیره باشد و از قرمز به قهوهای و سیاهی بگراید. این خاک باید از سطح زمین جمع آوری شود و به عمق بیش از سی سانتی متری نرود (خاک سطح الارض) خاک زراعی را مصالح فروشیها و حمل خاک ها برای شما میآورند. ولی حتما از بهترین محل خاک را تهیه کنید.
(در مناطق استثنایی کره زمین عمق خاک سطح الارض زیادتر از این عدد است و بستگی به محل زیست شما دارد. ممکن است از این عدد هم کمتر باشد)
خاک زراعی خوب ( خاک لومی ) را در حالت خشک، وقتی در مشتتان بگیرید و فشار دهید به هم می چسبد و فشرده می شود ولی با یک ضربه کوچک از هم جدا شده و دوباره پودر مانند می شود. خاک زراعی بد به شدت چسبنده است و از هم جدا نمی شود. خاک فقیر هم رنگ و روی جالبی ندارد و به زردی و خاکستری می گراید و برای باغچه خوب نیست.
آماده سازی چاله:
بعضی درختان میوه مانند گلابی یا گردو ریشه اصلی Tap root خیلی محکم و درازی دارند و برای این درختان لازم است که چاله عمیق تری کنده شود. عرض نیم متر برای مثال و عمق ۷۵ سانتی متر برای خاکی که مناسب است کنده می شود ولی اگر محل شما کاملا نامناسب و سنگلاخی است می توانید تا دو متر عمق و یک متر عرض بکنید و با خاک خوب پر کرده و درختکاری کنید. در کل عمق و قطر گودال باید از عمق و طول ریشهها بیشتر باشد.
محل چاله باید عاری از ریشه های گیاهان دیگر باشد.
برای باغکاری معمولا توصیه می شود این چاله را از پاییز بکنید و آماده بگذارید تا بهار که میخواهید کشت کنید رطوبت درون چاله افزایش یافته و موجودات ذره بینی در محل چاله آماده خدمتگذاری به نهال جدید باشند.
در حال حاضر تراکتورهای مجهز به چالهکن نیز وجود دارند و می توانند سرعت چالهکنی را چندین برابر کرده و هزینه کارگر را پایین تر بیاورند (این خدمت در گلستان علی نیز ارائه می شود)
آماده سازی نهال:
تا قبل از کاشت باید ریشهها را پاشنه پوشی کرد. یعنی ریشهها نباید در معرض نور و هوا باشد و بهتر است اطراف ریشهها را با خاک یا ماسه یا کیسه پلاستیکی سیاه پوشاند.
معمولا شب قبل از کاشت، نهالها را در آب می گذارند تا ریشهها به اندازه کافی آبگیری بکنند و رقابت اسمزی بین خاک و ریشه اگر بوجود آمد ریشه ها آب از دست نداده و خشک نشوند.
ریشه های نهالی که می خرید باید کاملا قوی و سالم باشد. در هنگام در آوردن گیاه ریشهها صدمه می بیند. این قسمتهای صدمه دیده را با قیچی تیز باید هرس کنید. تا سطح تماس محل زخم با خاک کمتر شده و احتمال بروز بیماریهای قارچی کاهش یابد. این عمل همچنین موجب تحریک ریشه به تولید ریشه های فرعی می شود.
از طرف دیگر چون حجم ریشهها در اثر انتقال کم شده است. بهتر است حجم ساقهها را نیز هرس کرد تا ریشه و ساقه متناسب باشند.
بهتر است حجم ساقهها را هرس کنید تا ریشه و ساقه متناسب باشند
قیم محکم کنار نهال
در صورتیکه محل شما بادگیر است. همراه با نهال یک قیم محکم نیز کنار نهال قرار دهید تا باد نهال را خم نکرده و نشکند. و این قیم ممکن است لازم باشد چند سال در کنار نهال باقی بماند.
همراه با نهال یک قیم محکم قرار دهید
همچنین نهال میوه را معمولا کوتاه نگه میدارند تا عمل میوه چینی راحت باشد. برای این کار مثلا در مورد سیب ساقه اصلی را پس از کاشت تا ۸۰ سانتیمتر بالای محل پیوند نگه داشته و بالاتر از آن را حذف می کنند. این کار باعث می شود ساقه های جانبی به شکل یک جام رشد کرده و نور کافی به درون شاخهها برسد. (این موضوع مبحث بزرگی به نام «هرس» است و در کتاب های مختلفی به زبان فارسی به طور تخصصی توضیح داده شده است.)
عمل پرالیناژ:
در مقیاس بزرگ برای اینکه درصد موفقیت کاشت درختان بیشتر شود، پرالیناژ تمهیدی است که کمک زیادی به باغبان می کند. این عمل عبارت است از آغشته کردن ریشه نهال به موادی چسبنده و ضدعفونی کننده.
عمل پرالیناژ عبارت است از آغشته کردن ریشه نهال به موادی چسبنده و ضدعفونی کننده
در یک بشکه ۱۰۰ لیتری آب مقدار ۱۰ کیلوگرم رس الک شده + ۵ کیلوگرم پهن الک شده + ۳۰۰ گرم سم قارچ کش مانند بنومیل مخلوط می کنند. و ریشه نهال را درون آن فرو برده و سپس می کارند.
رس و پهن به ریشهها می چسبد و به دلیل خاصیتهای مختلفی که خداوند به آنها داده موجب ترمیم زخمهای ریشه و حفظ رطوبت اطراف ریشه و تامین مواد غذایی اولیه مورد نیاز ریشه می شوند. سم قارچ کش نیز که فعالیت قارچها را در اطراف ریشه کم می کند.
این عمل در هر مقیاسی قابل انجام است و شما میتوانید به جای ۱۰۰ لیتر آب از ۱۰ لیتر آب+۱ کیلوگرم رس+نیم کیلوگرم پهن + ۳۰گرم سم قارچ کش استفاده کنید برای کاشت چند نهال از این مخلوط استفاده کنید.
انجام کاشت نهال:
بعد از کندن چاله، مهم طرز و محل قرار گیری نهال است. محل پیوند باید حدود ۱۵ سانتیمتر (یکم بالا پایین اشکال ندارد) بالاتر از سطح خاک قرار گیرد.
ریشه ها باید به صورت مرتب در خاک قرار گیرند و پیچیده و در هم نباشند. برای اینکار معمولا مقداری خاک به صورت کله قندی در ته چاله می ریزند و ریشههای نهال را روی آن مرتب رو به پایین می گذارند.
روی ریشه ها را با خاک خوب سطح الارض می پوشانند و می توانید اطراف نهال را به صورت کاسه مانندی شکل بدهید تا آب در آن خوب جای بگیرد و به مرور ته نشین شود.
نهال را به صورت عمود بر سطح قرار داده و تراز بودن آن را از دو طرف چک کنید، قبل از آبیاری خاک اطراف نهال را معمولا با ضربات پا محکم می کنند و بلافاصله آبیاری انجام می شود.
نکته مهم اینکه در صورتیکه خاک اطراف بن نهال را افزایش دهیم تا آب به طوقه نهال نرسد و باعث پوسیدگی و قارچی شدن آن نشود به روش اول آموزش صحیح کاشت نهال نزدیک میشویم.
از این پس آبیاری باید به موقع انجام شود تا وقتی که گیاه بتواند ریشه های جدید تولید بکند و از رطوبت خاک حداکثر استفاده را بکند. مقدار آبیاری به نوع درخت ربط زیادی دارد. مثلا نهال صنوبر یا بید به آبیاری زیاد جواب مثبت داده رشد بیشتری می کنند ولی برخی نهالها ممکن است به غرق آبی حساسیت نشان داده و بدتر خراب بشوند. لذا بهتر است آبیاری به اندازه باشد. در نهال جوان تازه کاشته شده می باید آب به اندازه کافی فراهم بشود و هر چند روز یکبار قبل از خشک شدن اطراف ریشه حتما آبیاری کنید.
ثبت ديدگاه